O 10.30 spod falenickiej „Kulturoteki” ruszyła rowerowa wycieczka śladami granic falenickiego getta, którą poprowadziła Lidia Dańko.

O 15.00 na skwerze przy pomniku Zagłady Żydów w Falenicy odsłoniliśmy instalację aut. Jacka Wiśnickiego oraz plenerową wystawę fotografii Katarzyny Krajewskiej. Nadpalone elementy, nieistniejących już dziś świdermajerów stały się punktem wyjścia do rozmowy o tożsamości i historii linii otwockiej.

Pół godziny później wspólnie z naczelnym rabinem Polski Michaelem Schudrichem, burmistrzem Wawra Leszkiem Baraniewskim i mieszkańcami okolicznych miejscowości, złożyliśmy kwiaty podczas uroczystości Pamięci dedykowanej ofiarom falenickiego getta.

Po ceremonii w falenickiej „Kulturotece” tysiąc pytań zadać można było rabinowi Michaelowi Schudrichowi, który jak to rabin, zna odpowiedź na każde pytanie.

Nasz festiwal zakończył w WCK Międzylesie koncert Olgi Avigail Mieleszczuk (wokal) i Ereza Mounka (instrumenty perkusyjne), który przeniósł nas dźwiękami i obrazami do tajemniczej Jerozolimy.

Dziękujemy Wam za tak entuzjastyczny udział w wydarzeniach Sztetl Falenica i do zobaczenia za rok!

Przedostatniego dnia drugiej edycji Sztetl Falenica – Festiwalu Kultury Żydowskiej Linii Otwockiej Hanna Kossowska tłumaczyła falenickiej „Kulturotece” zawiłą symbolikę Judaizmu.

Wieczorem w WCK Międzylesie wystawiliśmy kabaret żydowski w wykonaniu artystów Teatru Żydowskiego: Henryka Rajfera, Marka Węglarskiego, Moniki Chrząstowskiej i Teresy Wrońskiej. Pośród tekstów, które rozbawiały przedwojenną publiczność warszawskich klubów, nie zabrakło tak znanego i lubianego skeczu jak „Sęk” autorstwa Konrada Toma.

A o tym co jeszcze przygotowaliśmy dla Was na kolejne festiwalowe dni dowiecie się z naszego programu.

W kościele pod Wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Falenicy w piątek 27 września rozbrzmiał koncert „Nasze brzmienia” legendarnego klezmerskiego zespołu Kroke. Krakowski zespół Kroke, którego muzyka ujęła nie tylko samego Stevena Spielberga, ale także Edytę Geppert, Nigella Kennedego czy Petera Gabriela, poniosła nas w odległe miejsca i czasy, gdy wszystko wydawało się nieco prostsze.

A o tym co jeszcze przygotowaliśmy dla Was na kolejne festiwalowe dni dowiecie się z naszego programu.

Drugą część festiwalu Sztetl Falenic rozpoczęliśmy koncertem „Tango mych marzeń i snów” w wykonaniu Anny Dereszowskiej oraz Gang Tango Sebastiana Wypycha, przy udziale tancerzy: Piotra Woźniaka i Anny Iberszer oraz Rafała Maseraka i Anny Głogowskiej. 

Poruszające wszystkie zmysły tanga, przeniosły publiczność zebraną w WCK Międzylesie w czasie nie tylko na ulice starego Buenos Aires, gdzie narodziło się tango, ale także do przedwojennych warszawskich restauracji i kabaretów, w których królowała ta południowo-amerykańska muzyka.

A o tym co jeszcze przygotowaliśmy dla Was na kolejne festiwalowe dni dowiecie się z naszego programu.

W niedzielę z dużym zainteresowaniem spotkał się nasz Żydowski Jarmark! Można było coś kupić, coś sprzedać, skosztować tradycyjnych żydowskich przysmaków, dowiedzieć się od Hanny Kossowskiej i Etel Szyc jak ugotować najprawdziwszy czulent, i posłuchać klezmerskiej muzyki na żywo. Dla najmłodszych specjalnie z Gdańska sprowadziliśmy Teatr Clowna Pinezki.

W falenickiej „Kulturotece”, warsztaty tradycyjnej wycinanki żydowskiej poprowadziła Monika Krajewska.

Nieco starszym odbiorcom Piotr Przeniosło podczas spotkania w Gruzińskiej Restauracji Tiflisi opowiadał o historii przedwojennych koszernych trunków Haberfelda.

Na zakończenie trzeciego dnia 2. Edycji Sztetl Falenica na scenie letniej falenickiej „Kulturoteki” zespół BUM BUM ORKeSTAR porwał nas do tańca klezmersko-bałkańskim koncertem zatytułowanym Szalom Falenic!

A o tym co jeszcze przygotowaliśmy dla Was na kolejne festiwalowe dni dowiecie się z naszego programu.

W sobotę zaprosiliśmy do WCK Międzylesie na otwarcie wystawy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Z narażeniem życia. Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady a nieco później na Hawdalę – pożegnanie Szabatu w restauracji Letnisko w Falenicy. Biesiadzie szabatowej z opowieściami o szabacie, pieśniami, warsztatem kulinarnym i wspólną degustacją tradycyjnych żydowskich dań towarzyszyło spotkanie z Hanną Kossowską, Etel Szyc oraz Zofią, Czesławą i Henrykiem Rajfer.

W niedzielę nie możecie przegapić Żydowskiego Jarmarku! Będzie można coś kupić, coś sprzedać, skosztować tradycyjnych żydowskich przysmaków, posłuchać klezmerskiej muzyki na żywo, a dla najmłodszych specjalnie z Gdańska sprowadziliśmy Teatr Clowna Pinezki.

Dla miłośników kultury i historii gorzelniczej Piotr Przeniosło podczas spotkania w Gruzińskiej Restauracji Tiflisi opowie o historii przedwojennych koszernych trunków Haberfelda.

Na zakończenie trzeciego dnia 2. Edycji Sztetl Falenica zapraszamy na scenę letnią falenickiej „Kulturoteki” na koncert zespołu BUM BUM ORKeSTAR zatytułowany Szalom Falenic!

A o tym co jeszcze przygotowaliśmy dla Was na kolejne festiwalowe dni dowiecie się z naszego programu.

2. edycja

20-22 oraz 26-29 września

W tym roku Sztetl Falenica – Festiwal Kultury Żydowskiej Linii Otwockiej rozpocznie się już 20 września i przez dwa ostatnie weekendy września przenosić Was będzie do świata jej dawnych żydowskich mieszkańców. Już po raz drugi postaramy się uchylić nie tylko rąbka tajemnicy spowijającej świat polskich Żydów, ale także przybliżyć ich tradycje i kulturę oraz zaznajomić z nieodległą przeszłością i teraźniejszością żydowskiej diaspory.

Wierzymy, że muzyka ma magiczną moc zbliżania ludzi i właśnie dlatego w naszym programie obok klezmerskich aranżacji, znajdziecie też bliskowschodnią muzykę sefardyjską, tradycyjną żydowską, a nawet tanga.

W tym roku zapraszamy nie tylko, jak to miało miejsce w roku ubiegłym, na wspólne świętowanie zakończenia szabasu, ale także i na jego powitanie! I od tego zaczniemy nasz Festiwal. Opowieści Etel Szyc i Hanny Kossowskiej o tradycjach szabasowego stołu i koszernej kuchni umili występ piosenkarek Zofii i Czesławy Rajfer oraz aktora Teatru Żydowskiego, a prywatnie brata wokalistek, Henryka Rajfera.

O koszernych trunkach przedwojennej fabryki wódek i likierów Haberfeld opowie Piotr Przeniosło..   

Nie możecie przegapić całodziennego, niedzielnego jarmarku żydowskiego na bazarze w Falenicy. Przyjdźcie posmakować specjałów, którymi zajadała się przedwojenna linia otwocka. Pobuszujcie na straganach z pamiątkami, ceramiką, sztuką i wyrobami wszelkich rzemiosł. W naszym wehikule czasu w świat dawnych mieszkańców Falenicy pomoże nam się przenieść duet klezmerski, teatrzyk marionetkowy oraz koncert na scenie letniej Kulturoteki w Falenicy. 

Mowa o „Szalom Falenic”, koncert na zakończenie jarmarku. Muzycy z zespołu BUM BUM ORKeSTAR nie bez powodu grają z Kayah, czy z uznawanym za jednego z najlepszych kantorów świata Yakovem Lemmerem. Podczas występu usłyszycie ich najlepsze aranżacje czerpiące pełnymi garściami z muzyki bałkańskiej, polskiej i klezmerskiej. Zapewniamy dużą dawkę pozytywnych emocji! Teatr Pinezka z Gdańska specjalnie dla naszych najmłodszych widzów wystawi podczas jarmarku przedstawienie Purim Show Clowna Pinezki.

Jeśli jeszcze jakimś cudem nie znacie krakowskiego zespołu Kroke, którego muzyka ujęła nie tylko samego Stevena Spielberga, ale także Edytę Geppert, Nigella Kennedego czy Petera Gabriela, to koniecznie przyjdźcie do kościoła w Falenicy na koncert tych tytanów klezmerskiej sceny!

Podczas koncertu „Tango mych marzeń i snów” w wykonaniu: Anny Dereszowskiej oraz Gang Tango Sebastiana Wypychanie tylko będzie można posłuchać muzyki, która rozbrzmiewała w klubach od Buenos Aires po Warszawę, ale także podziwiać mistrzowskie pary taneczne: Piotra Woźniaka i Annę Iberszer oraz Rafała Maseraka i Annę Głogowską. Ogniste i melancholijne tanga kompozytorów żydowskich porwą nas swoim urokiem. 

Wszyscy wiedzą, że „Śmiech to zdrowie”i dlatego już teraz polecamy kabaret żydowski w wykonaniu artystów Teatru Żydowskiego: Henryka Rajfera, Marka Węglarskiego, Moniki Chrząstowskiej i Teresy Wrońskiej. Nie zabraknie tak znanego i lubianego skeczu jak „Sęk”. 

W muzyczną podróż „Z Jerozolimy do Falenicy” zabierze nas wokalistka Olga Avigail Mieleszczuk, której na scenie towarzyszyć będzie Erez Munk, wirtuoz orientalnych instrumentów perkusyjnych, takich jak tabla czy darbuka. Całości koncertu dopełnią wizualizacje, które pomogą nam się przenieść, nie tylko w czasie ale i w przestrzeni, pod mury świętego miasta trzech religii.

A to zaledwie część wydarzeń, które przygotowaliśmy dla Was w ramach drugiej edycji Festiwalu Sztetl Falenica. Dla ciekawych opowieści o swojej małej ojczyźnie mamy wycieczkę rowerową. Jeśli lepiej jednak czujecie się z chochlą w ręku niż na siodełku bicykla, to zapraszamy na pokaz kulinarny połączony z degustacją najlepszego pod słońcem czulentu, które poprowadzą Hanna Kossowska i Etel Szyc. W tym roku będziecie mogli też nauczyć się kilku kroków tańców żydowskich, a dla dzieci przewidzieliśmy zajęcia ruchowo-taneczne. Nie zabraknie też spotkania z rabinem, którego warto zapytać o nurtujące nas sprawy, wernisażu wystawy Muzeum Polin „Z narażeniem życia. Polacy ratujący Żydów podczas Zagłady” i  innych wydarzeń, na które już teraz rezerwujcie sobie czas pomiędzy 20 a 29 września!

warsztaty tradycyjnej wycinanki żydowskiej

prowadzenie Monika Krajewska

22.09, godz. 12.00 

WCK Filia Falenica „Kulturoteka”, sala kulinarna

Wycinanka żydowska to bardzo stara tradycja. W swoich początkach była formą sztuki ludowej i religijnej wykonywaną przez mężczyzn. Wycinanki wykonywane z papieru lub z pergaminu ostrym nożem stanowiły ozdobę domów i synagog. Wśród Żydów Europy Wschodniej sztuka ta rozkwitła w XIX wieku. Najbardziej znanym rodzajem wycinanki były mizrachy; zawieszane na wschodniej ścianie domu lub bożnicy wskazywały kierunek Jerozolimy. Wycinanki te, pełne religijnych symboli, zawierały wiele tradycyjnych żydowskich symboli: menorę, tablice Mojżeszowe, koronę Tory, otoczone były przez bogate ornamenty z motywami kwiatowymi i zwierzęcymi, które same w sobie stanowiły element symboliczny.

Uczestnicy warsztatów będą mieli okazję poczynić pierwsze kroki w sztuce wycinanki żydowskiej i zapoznać się z jej historią dzięki Monice Krajewskiej, która zajmuje się sztuką żydowską jako artystka i edukatorka. Jej prace inspirowane tradycyjną wycinanką żydowską i kaligrafią hebrajską znaleźć można w muzeach, synagogach i kolekcjach prywatnych.

Monika Krajewska – polska artystka zajmująca się wycinanką żydowską oraz żydowską sztuką nagrobną. Prowadzi wykłady o sztuce żydowskiej oraz warsztaty wycinanki żydowskiej w Centrum Kultury Jidysz w Warszawie oraz na wydarzeniach i festiwalach związanych z kulturą żydowską. W 1982 r. wydała album fotograficzny Czas kamieni, tłumaczony na język angielski, niemiecki i francuski, przedstawiający żydowską sztukę nagrobną, głównie z terenów centralnej i wschodniej Polski, zaś w 1993 r. – album A Tribe of Stones, zawierający obszerne studium symboli na macewach.

29.09, godz. 18.00

koncert w wykonaniu Olgi Avigail Mieleszczuk – wokal i Ereza Mounka – instrumenty perkusyjne  

WCK Międzylesie 

2 edycję festiwalu Sztetl Falenica postanowiliśmy zakończyć koncertem Olgi Avigail Mieleszczuk. Zapraszamy na audiowizualną podróż po Izraelu.

Koncert, który promuje nową płytę polsko-izraelskiej wokalistki Olgi Avigail, to zaproszenie do fascynującej muzycznej wędrówki po Izraelu – tym z czasów biblijnych oraz współczesnym. Olga przekazuje geograficzną i kulturową różnorodność Ziemi Izraela poprzez hebrajskie pieśni – zarówno te tradycyjne, jak i nowe kompozycje. Podróż rozpoczyna się w Ejlacie, na południowej granicy Izraela, a kończy w Rosz Hanikra – na jego północnozachodnim krańcu. Obejmuje pierwotne dźwięki pustyni Negew, święte tony Jerozolimy i słodkie melodie Morza Galilejskiego. Skosztujemy wina ze słynnych winnic Rishon LeZion. Po drodze spotkacie słynne postacie biblijne, jak król Dawid, czy prorokini Miriam, jak i współczesnych artystów izraelskich: poetkę Rachel czy Nomi Szemer.

Pieśni są wykonywane głównie po hebrajsku, ale przywołują brzmienia innych kultur i religii – arabskiej, europejskiej, armeńskiej, beduińskiej czy druzyjskiej. Ten projekt połączył muzyków różnego pochodzenia, którzy zagrali na 31 instrumentach, aby ukazać wielość muzycznych stylów izraelskiego tygla kulturowego, gdzie pieśń pustynnej karawany spotyka jazz, a dźwięki antycznego santura – bossa novę. Muzyce towarzyszą obrazy izraelskich pejzaży i garść opowieści. Na scenie obok Olgi zasiądzie także Erez Mounk wirtuoz tabli i innych bliskowschodnich instrumentów perkusyjnych.

Olga Avigail Mieleszczuk – wokalistka, badaczka tradycji muzyki polsko-żydowskiej, uznana międzynarodowo za jedną z czołowych artystek związanych z odrodzeniem muzyki jidysz w Polsce. Pasjonatka okresu międzywojennego, śpiewa w jidysz, po polsku i hebrajsku. Urodzona w Warszawie, obecnie mieszka w Jerozolimie. Wydała cztery płyty z wiodącymi muzykami z Polski, Izraela i Stanów Zjednoczonych. Występuje na prestiżowych scenach i festiwalach w Europie, Izraelu oraz Ameryce Północnej, min. Kennedy Center Waszyngton, Lincoln Center Nowy Jork, Eden Tamir Jerozolima, Synagoga Hiszpańska w czeskiej Pradze czy Muzeum Polin w Warszawie.

Erez Shmuel Mounk – wirtuoz tabli, mistrz bliskowschodnich instrumentów perkusyjnych takich jak darbuka czy daf. Specjalizuje się w muzyce orientalnej i muzyce świata. Oprócz licznych koncertach w ojczystym Izraelu, występuje często na scenach W Europie, USA i w Japonii.