3. edycja Festiwalu Sztetl Falenica 2025 | 5 września – 5 października
Trzecia edycja Festiwalu Sztetl Falenica to zaproszenie do wspólnego odkrywania i upamiętniania żydowskiej historii Falenicy oraz całej linii otwockiej. Podobnie jak w poprzednich latach, w programie nie zabraknie wydarzeń, które przywracają głos dawnym mieszkańcom tych okolic.
Już dziś zachęcamy do rezerwacji czasu, jeśli lubicie: melodie przedwojennej Warszawy, muzykę kojarzoną z tajemniczym Orientem, żydowski humor, rowerowe wycieczki historyczne oraz smaki żydowskiego stołu!
Tegoroczny festiwal otworzy w piątek, 5 września, koncert „Z tamtych lat… swing przedwojennej Warszawy” w wykonaniu Ewy Makomaskiej z zespołem. Na scenie Wawerskiego Centrum Kultury zabrzmią rytmy przenoszące w atmosferę międzywojennej stolicy.
W sobotę, 6 września, w Kulturotece Falenica odbędzie się spotkanie wokół książki „Sefer Falenica” – księgi pamięci falenickich Żydów, zawierającej wspomnienia przetłumaczone z jidysz i hebrajskiego na język polski. O procesie przekładu opowiedzą Jola Pełka i Lidia Dańko.
Niedzielę, 7 września, rozpocznie wycieczka rowerowa śladami historii Falenicy z przewodniczką Lidią Dańko (start: Kulturoteka Falenica). Po południu, przy stacji kolejowej, odbędzie się Ceremonia Pamięci pod Pomnikiem Ofiar Zagłady (godz. 14:00). Wieczorem w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Warszawie-Falenicy (ul. Przewodowa) zabrzmi koncert pt. „Cuzamen, czyli wspólnie” w wykonaniu Niny Kodorskiej i zespołu Oliwiera Andruszenko.
Kolejny weekend, 14 września, w Wawerskim Centrum Kultury – Filia Międzylesie, odbędzie się widowiskowy spektakl muzyczny „Perska miłość, czyli cud purimowy” w wykonaniu zespołu Ewy Warty-Śmietany. Spektakl nawiązuje do wydarzeń opisanych w Księdze Estery i związanych ze świętem Purim.
20 września w Restauracji Letnisko zapraszamy na Wieczór świąteczny z kabaretem żydowskim Cymes i prowadzeniem Etel Szyc. W programie znajdą się muzyka, humor i wspólne, radosne świętowanie.
Finał tegorocznego festiwalu odbędzie się 5 października w Wawerskim Centrum Kultury – Filia Międzylesie koncertem „Sephardic Music by MILO Ensemble & Kayah”. Gorąco zapraszamy na spotkanie z muzyką sefardyjską w nowoczesnym i poruszającym wydaniu.
Szczegółowy program wydarzeń już wkrótce będzie dostępny na stronie www.sztetlfalenica.pl oraz na naszym profilu Facebook: https://www.facebook.com/sztetl.falenica/.
Sztetl Falenica to festiwal, podczas którego kultura, historia i współczesność spotykają się we wspólnym doświadczeniu pamięci i obecności. Już po raz trzeci Fundacja Ner Tamid – Wieczne Światło, wraz z Urzędem Dzielnicy Wawer i partnerami, zaprasza na cykl wyjątkowych wydarzeń łączących historię, muzykę, literaturę i żywą pamięć o żydowskiej obecności w tej niezwykłej części Warszawy.
Sztetl Falenica 2025 celebruje wielokulturowe dziedzictwo, upamiętnia lokalną historię i buduje mosty między przeszłością a teraźniejszością.
Historia Falenicy nierozerwalnie wiąże się z obecnością polskich Żydów. W okresie międzywojennym, gdy Falenica była jeszcze nadwiślańską wsią w pobliżu Warszawy, w tej okolicy zaczęła osiedlać się społeczność żydowska. Gdy nadeszła II Wojna Światowa niemieccy okupanci wykorzystali ten fakt do stworzenia na tym terenie getta, które utworzono w październiku 1940 r. Przez getto przeszło łącznie ok. 7,5 tys. ludzi. Na miejscu zginęło blisko 2 tys. z nich – podczas likwidacji getta w sierpniu 1942 r. i likwidacji tartacznego obozu pracy w maju 1943 r. Większość zaś została wywieziona do obozu zagłady w Treblince, gdzie również czekała ich śmierć.
Trudno jest uciec od wspomnień tych strasznych czynów. Tym, którzy zginęli jesteśmy winni wspomnienie i wyciąganie nauki, by nigdy więcej na ziemiach polskich nie spotkał nikogo ten los. Naszym zadaniem jest budowanie pomostów kulturalnych i więzi międzyludzkich, które będą filarami przeciwko stereotypom, uprzedzeniom i ksenofobii.
Nasz Festiwal ma charakter niekomercyjny i edukacyjny – udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny, a część punktów programu odbywa się w plenerze, dla lepszej dostępności. Niektóre wydarzenia są również realizowane w formule on-line, co daje nam możliwość dotarcia do szerokiej publiczności.
Realizacja
Sztetl Falenica z radością realizują dla Państwa:
- Etel Szyc – Dyrektor artystyczna i pomysłodawczyni Festiwalu
- Joanna Kolstrung – Producent wykonawczy
Producenci:
Alicja Czagowiec, Joanna Sokołowska, Chrystian Orzeszko
Zespół realizacyjny:
Małgorzata Drozd-Domaciuk, Tomasz Piekut, Piotr Szyc, Marek Hubert
Serdeczne podziękowania kierujemy do:
- Pawła Michalca – Burmistrza Dzielnicy Wawer
- Radosława Ziółkowskiego – Naczelnika Wydziału Kultury i Sportu Dzielnicy Wawer
- Michała Żebrowskiego – Przewodniczącego Rady Dzielnicy Wawer
- Anny Cybart-Godusławskiej
oraz pracowników Wawerskiego Centrum Kultury:
- Barbary Karniewskiej – Dyrektor WCK
- Małgorzaty Basiak
- Magdaleny Magrzyk
- Piotra Jaszczuka
- Katarzyny Osieckiej
- Adama Grysiewcza
Specjalne podziękowania dla księdza proboszcza Krzysztofa Węglarza.
Dziękujemy Wszystkim za ogromne zaangażowanie, współpracę i pomoc w realizacji Festiwalu.
_______________________________________________________________________________
3rd Edition of the Shtetl Falenica Festival 2025 | September 5 – October 5
The third edition of the Shtetl Falenica Festival is an invitation to join us in discovering and commemorating the Jewish history of Falenica and the entire Otwock line. As in previous years, the program will feature events that give voice to the former inhabitants of this area.
We encourage you to book your time today if you enjoy: the melodies of pre-war Warsaw, music associated with the mysterious Orient, Jewish humor, historical bicycle tours, and the flavors of the Jewish table!
This year’s festival will open on Friday, September 5, with the concert „From Those Years… Swing of Pre-War Warsaw” performed by Ewa Makomaska and her band. The stage at the Wawerski Cultural Center will feature rhythms transporting you to the atmosphere of the interwar capital.
On Saturday, September 6th, Kulturoteka Falenica will host a meeting celebrating the book „Sefer Falenica” – a memorial book of Falenica Jews, containing memoirs translated from Yiddish and Hebrew into Polish. Jola Pełka and Lidia Dańko will discuss the translation process.
Sunday, September 7th, will begin with a bicycle tour of Falenica’s history, led by Lidia Dańko (starting at Kulturoteka Falenica). In the afternoon, a Remembrance Ceremony will be held at the Holocaust Victims Monument at the train station (2:00 PM). In the evening, a concert entitled „Cuzamen, or Together” by Nina Kodorska and the Oliwier Andruszenko band will be held at the Church of the Sacred Heart of Jesus in Warsaw-Falenica (Przewodowa Street). Next weekend, on September 14th, the Wawer Cultural Center – Międzylesie Branch will host a spectacular musical performance, „Persian Love, or the Miracle of Purim,” performed by Ewa Warta-Śmietana’s ensemble. The performance draws on events described in the Book of Esther and connected with the holiday of Purim.
On September 20th, we invite you to a Christmas Evening with the Jewish cabaret Tzimes, hosted by Etel Szyc, at the Letnisko Restaurant. The program will feature music, humor, and a joyful celebration.
This year’s festival will conclude on October 5th at the Wawer Cultural Center – Międzylesie Branch with a concert called „Sephardic Music by MILO Ensemble & Kayah.” We warmly invite you to experience Sephardic music in a modern and moving way.
A detailed program of events will be available soon at www.sztetlfalenica.pl and on our Facebook page: https://www.facebook.com/sztetl.falenica/.
Shtetl Falenica is a festival where culture, history, and the present come together in a shared experience of memory and presence. For the third time, the Ner Tamid – Eternal Light Foundation, together with the Wawer District Office and partners, invites you to a series of exceptional events combining history, music, literature, and the living memory of the Jewish presence in this extraordinary part of Warsaw.
Shtetl Falenica 2025 celebrates multicultural heritage, commemorates local history, and builds bridges between the past and the present.
